Các chuyên gia nhận định Việt Nam đạt miễn dịch cộng đồng khi 70 – 80% dân số được tiêm phòng Covid-19 đầy đủ.
Vậy khi đạt miễn dịch cộng đồng, dịch Covid-19 có thể biến mất không?
Vắc xin và tế bào nhớ
Theo TS-BS Phạm Quang Thái, Trưởng văn phòng Tiêm chủng mở rộng khu vực miền Bắc, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư, về lý thuyết, người đã tiêm vắc xin sẽ có miễn dịch chống lại vi rút, nhưng không phải ai cũng có miễn dịch này, vì không có vắc xin nào đạt hiệu quả sinh miễn dịch 100%.
Hiện tại và ngay cả khi vắc xin Covid-19 đạt tỷ lệ bao phủ trên 90% cộng đồng thì chúng ta vẫn cần thực hiện nghiêm túc khuyến cáo 5K; tăng cường giám sát các ca mắc mới và chưa thể “mở toang” mà bỏ qua các biện pháp phòng chống dịch.
Hạn chế lây nhiễm Covid-19 chính là hạn chế phát sinh các biến chủng mới nguy hiểm có khả năng phá vỡ mọi thành quả bảo vệ do vắc xin đem lại.TS-BS Phạm Quang Thái
35 triệu liều vắc xin Covid-19 phân bổ đến các tỉnh, thành trong các tuần cuối tháng 10
Với một số loại vắc xin, khoảng 90 – 95% người được tiêm có miễn dịch, nhưng cũng có vắc xin, tỷ lệ này thấp hơn, khoảng 70%. Với vắc xin Covid-19, tùy loại vắc xin, tỷ lệ người có miễn dịch phòng nhiễm sau tiêm khoảng 60 đến hơn 90%.
Tuy nhiên, tỷ lệ phòng thể nặng và t.ử v.ong ở hầu hết các vắc xin Covid-19 đều đạt trên 90%, thậm chí có vắc xin phòng nhiễm chỉ ở mức 70% nhưng phòng thể nặng và t.ử v.ong lại đạt trên 99%.
Ngoài ra, vắc xin giúp kích hoạt hệ thống miễn dịch và tạo ra tế bào nhớ. Do đó dù khá lâu sau khi tiêm, khi có tác nhân gây bệnh xâm nhập, hệ thống miễn dịch lại được tái kích hoạt nhanh chóng hơn để tạo ra miễn dịch bảo vệ cơ thể.
Tiêm đủ liều vắc xin và đạt miễn dịch cộng đồng giúp giảm số ca nặng và kiểm soát dịch. Ảnh ĐẬU TIẾN ĐẠT
Miễn dịch giảm dần theo thời gian
Chuyên gia tiêm chủng cho hay, sau tiêm vắc xin, lượng miễn dịch được sinh ra ở mỗi người khác nhau, tùy thuộc vào hệ thống miễn dịch và khả năng dung nạp của cơ thể (mang tính cá thể). Ví dụ, có người tiêm đến 4 mũi vắc xin viêm gan B nhưng cơ thể vẫn không hề có kháng thể kháng vi rút viêm gan B.
Ngoài ra, TS-BS Phạm Quang Thái lưu ý, sau tiêm các vắc xin, mặc dù có miễn dịch nhưng miễn dịch này cũng giảm dần theo thời gian và tốc độ giảm cũng khác nhau với mỗi người.
Thông thường, sau khi tiêm vắc xin hoặc bị nhiễm tác nhân gây bệnh, cơ thể sẽ liên tục biệt hóa các tế bào miễn dịch để sản xuất kháng thể (miễn dịch dịch thể) và các tế bào có khả năng t.iêu d.iệt mầm bệnh hoặc tế bào bị nhiễm vi rút (miễn dịch qua trung gian tế bào), nhưng quá trình này sẽ giảm dần khi không còn tác nhân gây bệnh nữa, miễn dịch cũng mất dần do cơ chế thanh thải này. Đây là điều bình thường, bởi cơ thể không lãng phí trong việc liên tục sản sinh ra thêm mãi các tế bào miễn dịch khi không còn tác nhân gây bệnh đó. Khi lượng kháng thể giảm đến mức rất thấp, nếu phơi nhiễm sẽ có thể bị nhiễm vi rút và thậm chí mắc bệnh.
“Như vậy, mặc dù đã được tiêm vắc xin Covid-19, người được tiêm vẫn có thể mắc bệnh, dù tình trạng bệnh có thể nhẹ hơn. Đó là lý do mỗi người tuyệt đối không chủ quan”, bác sĩ Thái nói.
Chuyên gia tiêm chủng cho biết thêm ở vùng lưu hành dịch thì miễn dịch được tạo ra do nhiễm vi rút. Nhiễm vi rút tự nhiên cũng sẽ kích thích cơ thể sinh ra miễn dịch, và quá trình này tiếp diễn khi xảy ra các đợt dịch kế tiếp nhau. Đó cũng là lý do, ở vùng có dịch, sau thời gian, số đông trong cộng đồng cũng sẽ có miễn dịch.
TP.HCM quyết liệt tìm giải pháp giảm nguy cơ F0 mắc Covid-19 t.ử v.ong
Đạt miễn dịch cộng đồng sẽ không có dịch lớn
Một người khi có miễn dịch với vi rút gây bệnh sẽ bảo vệ họ không mắc bệnh và bảo vệ người khác không mắc một cách gián tiếp vì không tiếp tục lan truyền dịch. Khi một cộng đồng có tỷ lệ rất cao những người miễn nhiễm (do đã mắc bệnh hoặc đã được tiêm vắc xin, hoặc cả hai), nếu có trường hợp mang vi rút xâm nhập sẽ không lây lan dịch hoặc nếu có hiện tượng lây nhiễm cũng sẽ rất nhanh kết thúc. Do đó, dịch sẽ nhanh chóng được dập tắt. Khi đạt miễn dịch cộng đồng cao thì sẽ không bùng phát dịch.
Tuy nhiên, TS Phạm Quang Thái phân tích, khi đã bao phủ vắc xin trên diện rộng, đạt tỷ lệ miễn dịch cộng đồng khá cao (70 – 80% người được tiêm), vẫn có thể có dịch lẻ tẻ, rải rác. Nguyên nhân là do vẫn còn 20 – 30% người chưa được tiêm, và bản thân các vắc xin cũng không đạt tỷ lệ bảo vệ tuyệt đối với tất cả những người đã được tiêm, vì vậy vẫn có nguy cơ nhiễm và lây bệnh.
“Với Covid-19, cũng cần lưu ý thêm, người sau tiêm vắc xin có thể nhiễm vi rút mà không có triệu chứng bệnh, đồng thời tải lượng vi rút vẫn cao nên hoàn toàn có thể vẫn lây cho người khác”, bác sĩ Thái chia sẻ và khuyến cáo: “Ngay cả với người đã tiêm đủ liều vắc xin thì vẫn cần phải tiêm nhắc lại sau khoảng thời gian (tùy thuộc loại vắc xin, khả năng tiếp cận vắc xin, diễn biến dịch…), vì miễn dịch trong cơ thể giảm dần, như đã nêu ở trên”.
5 câu hỏi thường gặp của người bệnh ung thư trong mùa dịch Covid-19
Lưu trú tại cộng đồng, cần chú ý điều gì?; Có thể ngưng hoặc trì hoãn hóa trị trong mùa dịch Covid-19?; Có được tiêm vắc xin Covid-19?… là những câu hỏi thường gặp của người bệnh ung thư trong mùa dịch.
Đang điều trị ung thư, có được tiêm vắc xin Covid-19? . Ảnh DUY TÍNH
1. Khi lưu trú tại cộng đồng, người bệnh ung thư cần chú ý điều gì?
Người bệnh ung thư cũng như người thân cần tuyệt đối tuân thủ khuyến cáo 5K của Bộ Y tế:
– Đeo khẩu trang thường xuyên tại nơi đông người; đeo khẩu trang y tế tại các cơ sở y tế, khu cách ly.
– Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay. Vệ sinh các bề mặt, vật dụng thường xuyên tiếp xúc. Giữ vệ sinh, lau rửa và để nhà cửa thông thoáng.
– Giữ khoảng cách trên 2 m khi tiếp xúc với người khác.
– Không tụ tập nơi đông người.
– Khai báo y tế hằng ngày.
2. Liệu tôi có thể ngưng hoặc trì hoãn hóa trị trong mùa dịch Covid-19?
Bác sĩ điều trị sẽ cân nhắc trên từng người bệnh cụ thể. Việc quyết định có nên trì hoãn điều trị hay không phụ thuộc vào mục tiêu điều trị, số chu kỳ hóa trị người bệnh đã hoàn thành, sự đáp ứng điều trị và tác dụng phụ mà người bệnh gặp phải trong quá trình điều trị…
3. Tôi đang điều trị ung thư, vậy có được tiêm vắc xin Covid-19?
Các hướng dẫn thực hành lâm sàng tại châu Âu, Mỹ đều khuyến cáo người bệnh ung thư nên tiêm vắc xin Covid-19 khi có sẵn.
Đối với những bệnh nhân có hệ miễn dịch bị ức chế sau hóa trị, khả năng đáp ứng miễn dịch với vắc xin Covid-19 có thể kém hơn so với dân số chung trong cộng đồng.
Những thành viên trong gia đình, những người chăm sóc bệnh nhân ung thư cũng cần phải được tiêm phòng đầy đủ.
4. Nếu người bệnh ung thư có các triệu chứng sốt, ho, cảm cúm…, nên liên hệ với ai?
Nếu bạn đang trong quá trình điều trị ung thư, bạn nên liên hệ với bác sĩ điều trị để được hướng dẫn và đặt lịch hẹn tái khám. Nếu bạn đang theo dõi sau điều trị, bạn nên liên hệ với y tế tại địa phương để được hướng dẫn loại trừ khả năng nhiễm Covid-19.
5. Trước khi tái khám khoa hóa trị, tôi cần lưu ý những gì?
Cần liên hệ trước với bệnh viện, khoa phòng hoặc bác sĩ điều trị để được hướng dẫn. Quy trình tiếp nhận, sàng lọc bệnh nhân tại bệnh viện và kế hoạch điều trị của người bệnh có nhiều thay đổi để thích nghi với tình hình diễn biến của dịch.
Tại bệnh viện, người bệnh và người nhà cần có thái độ chủ động phòng chống lây nhiễm như: luôn mang khẩu trang, giữ khoảng cách, không tụ tập nơi đông người, thường xuyên vệ sinh tay bằng nước sát khuẩn.
